Wierzenia Słowian do dziś pozostają pewnym tajemniczym, nie do końca zbadanym obszarem, opartym na wielu domniemaniach oraz odkryciach archeologicznych, uznawanych za pozostałości dawnego kultu. Pewne jest jednak to, że Słowianie kierowali swe rytuały i modlitwy w stronę wielu bóstw, które utożsamiali ze zjawiskami naturalnymi, przypisując im magiczne moce oraz wierząc w ich potęgę.
Co wiemy na temat religii słowiańskiej?
Panteon słowiańskich bóstw jest trudny do całościowego odtworzenia, jednak za sprawą dostępnych zapisków historycznych oraz zdobyczy archeologicznych możemy z pewnością stwierdzić, że w wierzeniach istniał podział na ważniejsze bóstwa oraz poboczne – pomocnicze. Religia różniła się nieco w zależności od obszaru, na którym przebywali Słowianie, dlatego nazwy bóstw nie zawsze są spójne. Na podstawie oddawanej im czci oraz przypisywanych im atrybutom i mocom można jednak wnioskować pewne analogie. Pomimo wdzierającego się od VIII wieku chrześcijaństwa, według historyków wierzenia Słowian przetrwały przez wieki i kontynuowane były częściowo lub w nieco zmienionej formie jeszcze w XIX wieku. Zwłaszcza na wsiach, gdzie życie rolników toczyło się według pór roku oraz uzależnione było od darów natury, wciąż mimo przyjętego chrześcijaństwa kierowano modlitwy do bogów odpowiedzialnych za obfite plony oraz przychylność pogody.
Jakie bóstwa wyznawali Słowianie?
Słowiańskie bóstwa przypisane miały wiele nadprzyrodzonych mocy. Do najważniejszych z nich należą:
- Świętowit – bóg rozporządzający nadprzyrodzoną mocą, jego nazwa oznacza potęgę. W niektórych rejonach uznawany za boga mogącego władać piorunami i niebem. W okolicach Morza Bałtyckiego wierzono, że przynosi on obfitość plonów. Istnieją przypuszczenia, że mógł on być odpowiednikiem Peruna wyznawanego przez Słowian zamieszkujących na wschodzie.
- Jarowit lub Jaryło – przynosił powodzenie w walce oraz czuwał nad pracami rolniczymi. Przypuszcza się, że mógł on być młodszym wcieleniem Peruna.
- Perun – władca piorunów, sprzymierzeniec walki oraz wcielenie wielkiej siły. Uosabiany pod postacią dębu król niebios. Jego postać jest silnie związana z Peruną, zwaną także Dodolą, która uważana była za opiekunkę deszczu i wszelkich opadów. Istnieją jednak przesłanki, że mogła ona być żeńskim wcieleniem Peruna.
- Swaróg – bóstwo słońca, władał także żywiołem ognia. Uznawany był za opiekuna kowali.
- Weles – bóg magii, rządzący zaświatami, w których prawdopodobnie mogły przebywać dusze zmarłych. Uznawany także za opiekuna klątw oraz rzemiosła.
Przychylność i opieka bóstw – amulety słowiańskie
Słowianie wierzyli, że noszenie amuletów przy ciele uchroni ich przed złem i niebezpieczeństwem oraz skieruje na nich przychylność bogów. Amulety służyły też przejęciu mocy zwierząt, takich jak zwinność i odporność na czynniki zewnętrzne. Znajdujące się na amuletach wizerunki lub będące nimi elementy zwierzęce np. kieł, miały na celu chronić przed działaniem złych mocy oraz wspierać w momentach zagrożenia.